Што претставува витаминот А?
Витаминот А е липосолубилен (растворлив во масти) витамин, кој најчесто во нашиот организам го внесуваме во провитаминска форма, а подоцна тој се конвертира (претвора) во активен витамин А и така може да изврши одредени функции во нашиот организам. Најпознат провитамин на витаминот А е бета – каротенот, но постојат и многу други провитамини на витаминот А.
Функции во човековиот организам
- Помага да се формираат забите и истите да се одржат здрави
- Овозможува формирање на скелетот, на меките ткива, мукозните мембрани и кожата
- Со негова помош се произведуваат пигментите во ретината во окото (поради ова негово својство, другото име на витаминот А е ретинол)
- Важен е за добар вид, за правилно функционирање на репродуктивниот систем и е потребен во текот на доењето
- Бета каротенот е антиоксидант, што значи дека ги неутрализира штетните слободни радикали и со тоа ги заштитува нашите клетки од оштетување
- Важен е за имуниот систем и за воспалителните одговори
Симптоми на дефицит
Проблеми со видот (ноќно слепило) и сува кожа.
Симптоми на предозираност
Треба да се нагласи дека можете да се предозирате само со прекумерен внес на активна форма на витамин А (оној што се наоѓа во храна од животинско потекло), додека предозирање со провитамини не може да се случи. Предозираност со витамин А може да предизвика вродени дефекти кај фетусот. Останати симптоми кои може да се јават се: анксиозност, гадење, повраќање, губиток на коса, мускулна и абдоминална болка, нарушување на менталното здравје.
Во колкави количини ни е потребен витаминот А
| Новороденчиња | 0-6 месеци,
400мкг/ден |
7-12 месеци, 500мкг/ден | |
| Деца | 1-3 години,
300мкг/ден |
4-8 години, 400мкг/ден | 9-13 години, 600мкг/ден |
| Адолесценти и возрасни | Момчиња над 13 години, 900мкг/ден | Девојчиња над 13 години, 700мкг/ден | Трудници- 700мкг/ден Доилки-1300мкг/ден |
Која храна е најдобар извор на витаминот А (вредностите за количината на витамин А, т.е провитамин А се однесуваат на 100гр од дадениот продукт)
| Сладок компир | 4255 микрограми |
| Морков | 5011 микрограми |
| Тиква | 3346 микрограми |
| Кељ | 4612 микрограми |
| Спанаќ | 2812 микрограми |
| Црн дроб* | 9515 микрограми |
*(И покрај тоа што црниот дроб е доста богат со витамин А, побезбедни извори на овој витамин се растенијата поради фактот што ако се користи растителен извор на провитамин А тогаш не може да се случи предозирање со овој витамин. Друга причина што повеќето здравствени организации препорачуваат да не се консумираат внатрешни органи од животни (во кои спаѓа и црниот дроб) е тоа што во овие органи може да се акумулираат разни штетни супстани, во поголеми количини, кои секако немаат позитивно влијание врз човековото здравје.
